Hafta Hafta Gebelik Yolculuğu

Gebe kalmaya karar verdiniz!

Gebeliğin başlangıcı olarak, gebe kalınan ilişkinin olduğu gün değil, bundan yaklaşık 14 gün öncesi, yani son adet kanamasının ilk günü (SAT), kabul edilir. Bu şekilde hesaplandığında insanlarda gebelik 280 gün yani 40 hafta sürer.

28 günde bir adet gören kadın için yumurtlama zamanı kanamanın başlangıcından itibaren 14. gün civarındadır.  Bu günler zararlı alışkanlıklardan vazgeçmek için en uygun dönemdir.  Örneğin sigara içmeye son verilmeli, alkol ve ilaç alımı kısıtlanmalıdır, uygun ve sağlıklı beslenme alışkanlığı elde edilmeye çalışılmalıdır.  Bu alışkanlıklar rahat bir gebelik süreci için de önemlidir. 

Bol miktarda taze meyve ve sebze tüketmek, yapay maddeler içeren besinlerden uzak durmak ve olabildiğince fazla su içmek faydalıdır.  Daha önceden başlanmadı ise bu zaman içinde folik asit alımına başlanabilir. 

4. Hafta

Normalde adet görmeniz gerekirken adetiniz gecikti.  Zaman zaman bu tür gecikmeler olabilir, hemen eczaneden bir gebelik testi alıp evde yapın.  Sonuç negatif çıkarsa hemen ümitsizliğe kapılmayın çünkü zaman zaman gebelik testleri yanlış negatif olabilir.  Bu durumda yapılması gereken en akıllıca iş hemen doktorunuzdan randevu almaktır. 

Bu dönemde yapılan ultrasonografide gebelik kesesini görmek genelde mümkün değildir.  Ancak kanda yapılan gebelik testi %100'e yakın doğrulukla gebeliğin olup olmadığını tespit edebilir.  Eğer gebelik varsa doktorunuz size önerilerde bulunacaktır.

Gebelik yoksa ya da adet görürseniz, üzülmeyin.  İlk denemede gebe kalma oranının sadece %25’tir.

Gebe bir kadında bazı fizyolojik ve ruhsal değişiklikler olur.  Bu aşamadaki belirtiler adet öncesi belirtilerle hemen hemen aynıdır.  Halsizlik, yorgunluk, uyku hali  ve göğüslerde hassasiyet bulunur.

4. haftanın sonunda koriyonik villus adı verilen doku rahmin içine doğru ilerler ve embriyoda kan damarları oluşmaya başlar.  Yolk sac ise kan sistemini meydana getiren hücreleri üretmeye başlamıştır.

5. Hafta

Salgılanan hormonların etkisi ile erken gebelik belirtilerini hissedeceksiniz. Memelerde dolgunluk ve hassasiyet bu haftada en sık karşılaşılan yakınmadır. Sürekli uyku hali ve halsizlik genelde görülen bulgulardandır. Anne rahmindeki büyüme idrar torbanızın kapasitesini azaltacağı için sık sık tuvalete gitme ihtiyacı duyabilirsiniz. Eğer hala doktorunuza gitmediyseniz bir an önce gidin, doktorunuz vajinal ultrasonografi ile gebelik kesesini uterus (rahim) içinde size gösterecektir. Eğer ultrasonda kese görülemez ise bu bir dış gebelik olabilir. Dış gebelik hayati tehlike yaratabilen ciddi bir durumdur, bu nedenle ilk kontrolünüzü geciktirmemeniz önemlidir.

6. Hafta

Özellikle sabahları uyandığınızda midenizin bulandığını fark edebilir hatta kusabilirsiniz. Yemek kokuları, parfümler, sigara dumanı sizi rahatsız edebilir. Emesis gravidarum denilen bu durum gebelik hormonlarının beyninizdeki bulantı merkezini uyarması neticesindedir. Eğer bulantı ve kusmalar sizin yaşantınızı ve beslenmenizi etkileyecek kadar şiddetli olur ise hiperemesis gravidarum tablosu gelişti demektir. Bu durumda gebeliğe zararı olmayan bir ilaç kullanmanız gerekebilir. Gebelikte sıkça karşılasılan problemler başlıklı bölümde konu ile ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz.

Bu dönem bebeğin organ gelişimi için kritik olduğundan alkol, sigara gibi bebeğe zararlı olabilecek maddelerden uzak durulmalıdır.

En gelişmiş sistem merkezi sinir sistemidir. Yüz ve boyunu oluşturacak olan kıvrımlar belirgindir. Sindirim sistemini oluşturacak olan hücreler karaciğer, mide ve pankreas üretmek üzere farklılaşmaya başlar. Embriyo boyu 5 mm kadar olmuştur. İlkel kalbi oluşturan hücreler, bu dönemde kasılmaya başlar. Yani embriyonun kalbi atmaya başlamıştır. Ancak damarlar tam anlamı ile gelişmediğinden tam bir dolaşım olmaz

7. Hafta

 Bu haftanın sonunda bebeğinizin boyu bir fasulye tanesi kadar olacaktır.  Gözler hatta gözün ağ tabakası olan retina oluşmaya başlar. Kulaklar oluşur. İlkel bir ağız ve dil fark edilebilir. Yine bu haftada kol ve bacak tomurcukları oluşmaya başlar.  İnce bir tabaka halinde deri belirir.  Tiroid bezi gelişimini sürdürür, lenfatik sistem ilk defa oluşmaya başlar.  Kalp kısımları plasma ve kan hücreleri ile dolar.  Kan dolaşımı başlamıştır.  Şimdilik iki bölümden oluşan kalp dakikada 150 defa atmaktadır.  Doppler ultrason ile bebeğinizin kalp atımını doktorunuz size dinletebilir.  Akciğer gelişimi devam etmektedir.  Safra kesesi, mide, bağırsaklar ve pankreas gelişimini sürdürür.   Kol tomurcukları artık oldukça belirgindir buna karşılık bacak tomurcukları yeni oluşmaya başlar.

8. Hafta

Terminolojik açıdan bebeğiniz hala embriyo olarak adlandırılmaktadır.  Özellikle beyin ve kafa hızla büyümeye devam eder.   Göz(1) kapakları kıvrım şeklinde ayırt edilebilir.  Alt çene(2) belirginleşmeye başlar.  Omurilik gelişimini sürdürür.  Üst damak farklılaşır.  Burnun ucu oluşur.  Diş etlerinin altında dişlerin gelişimi başlar.  Yemek borusu farklılaşır ve nefes borusundan ayrılır.  Kalp içinde kapakçıklar fark edilmeye başlar.  Kalbin 4 odacığı ayırt edilebilir.  Akciğerler yemek borusunun iki yanında yer alırlar.  Böbrek oluşmaya başlar.  Kollar silindirik şekilde uzamaya başlarken uçlarında el ayaları belirmeye başlar.  Kollarda sinir iletimi başlar.  Yine kollar kıvrımlaşır.  Bu kıvrım gelecekteki dirsektir.   Ayaklar(3)    Plasenta(4)

Rahimdeki bu büyümeler sizde zaman zaman hissedeceğiniz karın kramplarına neden olabilir.  Bu arada kendinizi ergenlik döneminde gibi hissedebilirsiniz. Yağlı bir cilt ve sivilceleşme bunun en tipik göstergeleridir.  Psikolojik durumunuz yavaş yavaş düzelmeye başlar ve gebelik kabullenilir

Doktorunuz bu haftalarda sizden bazı kan ve idrar testleri isteyecektir. Belli başlı yapılması önerilen testler; toksoplazma, rubella, sitomegolovirus testleri, hepatit markerleri, kan sayımı, tiroid fonksiyon testleri, idrar incelemesi  olarak sıralanabilir.

9. Hafta

Embriyonun kıkırdak ve kemik dokuları oluşmaya başlamıştır. Bağırsaklar göbek kordonu içinden karın boşluğuna doğru göç etmeye başlarlar.  Beyin hala daha en büyük organdır.  Yutak belli olmaya başlar.  Ağız boşluğu oluşumu görülebilir.  Kulak kepçesi farklılaşır.  Gözde retina iyice belli olabilir.  Göz kapakları fark edilebilir.  Burun delikleri belirir.  Koku almaya yarayan sinir oluşur.  Yemek borusu uzar ve kalpten çıkan kan iki ayrı yönde pompalanmaya başlar.  Meme uçları belirgindir.  İnce bağırsaklar uzar, böbrek oluşumu tamamlanır ve ilk kez idrar üretmeye başlar.  İlkel cinsiyet hücreleri oluşmaya başlar. Dış genital organların farklılaşması başlamıştır.  Ancak hala daha kız yada erkek olduğu belli değildir.  El ve dirsek belirginleşir.  Bacaklarda sinir iletimi başlar.  Bebek içinde yüzdüğü suyun içinde hafif hafif hareket etmeye başlar.

Sizde ise ikinci adet dönemi de gecikmiştir.  Belirgin bir kilo artışı olmasa da memeler büyürler ve dolgunluk ve hassasiyet olur.  Bu dönemde destekleyici sutyen giymeye başlamak gerekebilir. Mide içeriğinin yemek borusuna kacmasi sonucu yanma hissi olabilir. 

10. Hafta

 Dudakların gelişimi tamamlanır.  Gözler kapalıdır.  Gonadlar gelişir ve testis ya da over olarak farklılaşır.  Kalp gelişimini büyük ölçüde tamamlar. Gövdenin dışında gelişmiş olan bağırsaklar karın boşluğu içine doğru iyice hareket ederler.  Diz ve ayak belirginleşir.  Ayak parmakları ve tırnakları belli olur.  Kaslar güç kazanmaya başlar.  Kız bebeklerde klitoris erkek bebeklerde ise penis gelişir.  Hemen hemen bütün eklemler ve kasların oluşumu tamamlandığı için bebek artık su kesesi içinde hareket etmeye başlar, ancak bu hareketler sizin hissetmeniz için yeterli değildir.  Bu haftanın sonunda bebeğinizin organogenez adı verilen organ gelişimi dönemi tamamlanmıştır.  Gebeliğin geri kalan kısmında bu organların olgunlaşması devam eder.

Bu dönemlerde anne adayının duygu durumunda dalgalanmalar çok sık görülür.  Kendinizi zaman zaman melankolik zaman zaman da çok mutlu hissedebilirsiniz.  Bu çok normal bir durumdur. Hem gelişen bebeğinizin dişleri hem de kendi diş etlerinizin sağlığı için yeteri kadar flor aldığınızdan emin olmalısınız.  Kan hacminiz arttığı için cildinize yakın toplardamarlarda koyulaşmalar fark edebilirsiniz.  Bu durum özellikle bacaklar ve memelerde belirgindir.  Kilonuz da artık artmaya başladı. Bulantı ve kusmalarınızın azalmaya başlaması bu dönemlerde beklenebilir.

11. Hafta

Bu haftadan başlayarak artık bebeğiniz fetus olarak adlandırılir.  Boyu yaklaşık 3 santimetredir.  Gebeliğin en kritik dönemi artık sona erdi.  Bu haftada beyin hızla büyümesini sürdürmektedir ve fetusun boyunun yarısını kafa oluşturmaktadır. Fetusun gözleri kapalıdır.  Böbreklerde idrar üretimi başladığından içinde yüzdüğü amniyon sıvısının da miktarı artmaya başlar ve bu haftada yaklaşık 50 ml olur.

Bu dönemde prenatal testlerden bazıları yapılabilir.  Doktorunuz bu konuda sizi bir perinatoloji doktoruna yönlendirecektir. Bu haftalardan itibaren  14. haftaya kadar ikili test adı verilen  ilk trimester tarama testi yapılabilir. Bu test fetüsün ense kalınlık ölçümü ile anne kanındaki bazı maddelerin bilgisayar programı ile değerlendirilmesi esasına dayanır.  Elde edilen verilerin değerlendirilmesi ile bilgisayar tarafından fetüsün anomalili olma riski hesaplanır.

12. Hafta

Diş etlerinde 20 dişin de yerleri belli olmuştur.  Yüz insan görünümündedir, ağız içinde ise üst damak birleşmeye başlamıştır.  Yüz derisi içinde kıl kökleri belirmeye başlar.  Fetusun gırtlağında ses telleri oluşumunu tamamlar ve teorik olarak fetus ses çıkartabilir.Karın boşluğunda ise bağırsaklar karın içine girmiştir ve hareketleri başlamıştır.  Karaciğer safra salgılamaya başlar ve salgılanan safra, safra kesesinde depolanır.  Tiroid, ve pankreas gelişimini tamamlar.  Pankreastan insülin salgılanır.  Her iki cinste de dış genital organlar gelişimini tamamlamamıştır ancak kızlarda büyük ve küçük dudaklar, erkeklerde ise penis ve torbalar dikkatli gözlem ile ayırt edilebilir.  Ellerde (1)  ve ayaklarda tırnaklar uzamaya başlar.  Sinir sitemi biraz daha olgunlaşır ve fetusda refleksler gelişir.  Bu dönemde cilt oldukça hassastır.   Kemiklerden bazıları sertleşmeye başlamıştır.  (2) Baş

12. haftaya gelindiğinde uterus yukarı doğru büyümeye devam eder ve pelvis dışına çıkarak karın boşluğuna girer.  Artık mesane üzerine çok fazla baskı yapmadığından sık idrar yapma isteği bir miktar azalır.  Bu durum son 3 aya kadar bu şekilde devam eder.

Bu haftalarda baş ağrısı ve baş dönmesi şikayetlerine sık olarak rastlanır.  Düşük tehlikesi büyük ölçüde azalmıştır. 

Diş etleri gebelikten olumsuz yönde etkilendiği için diş hekiminizden randevu almanızda ve muayene olmanızda büyük fayda olduğunu unutmayın.  Bu haftalar diş kontrolü için oldukça uygun dönemdir.

13. hafta

Fetus artık giderek daha fazla insana benzemektedir. Gözler kafanın (3) yan taraflarından ortaya doğru kaymaya başlar.  Dışarıdan bakıldığında bebeğin cinsiyeti kolaylıkla saptanabilir.  Ancak ultrasonografide cinsiyet tespiti için henüz erkendir.  Yüksek kalitedeki ultrason cihazları ile cinsiyet saptanabilir.  Bebeğin boyu biraz daha uzar.  Bu hafta ilk trimesterin son haftasıdır. (1) Bacak kemikleri, (2)   Omurga

Gebeliğin erken bulguları ve yarattığı şikayetler hemen hemen hiç kalmamıştır.  Bu dönemde çok fazla yorulmamak ve mümkün olduğunca dinlenmek gerekir.  Rahim büyüdükçe gerilir ve etrafını çevreleyen ve kendisini yerinde tutan zarları da gerer.  Bu hafif bir kasık ağrısı şeklinde algılanabilir. Round ligaman ağrısı olarak adlandırılan bu durum gelip geçicidir ve önemli değildir.  Her şeyi etkileyen hormonlar ciltte de değişikliklere neden olurlar.  Özellikle yüz ve boyunda lekelenmeler olabilir.  Buna gebelik maskesi ya da chloasma adı verilir.  Geçici bir durumdur ve doğumdan sonra düzelir.  Artık karnınız büyümeye başlamıştır.  Eskiden olan kıyafetler dar gelmeye başlayabilir.  Gebe kıyafetleri satın almanın vakti gelmiştir.

14 . hafta

Bu dönem  28. Haftaya  kadar sürecek olan gebeliğin en rahat dönemidir.  Artık bebeğiniz tamamen bir insan görünümünde.  Kaslardaki güç gelişimine bağlı olarak zaman zaman kafasını dik tutabiliyor.  Yaklaşık 25 gram ağırlığında ve 10 santimetre boyunda.  Artık tüm besin ve oksijenini plasenta yardımıyla sizden alıyor. Plasentasyonun tamamlanması ile sizdeki uyku ve yorgunluk hali de ortadan kalkacak.

Progesteron hormonunun etkisi ile bütün düz kaslarınızda gevşeme meydana gelmiştir.  Bu bel ağrıları, kabızlık ve tansiyonda hafif düşme olarak size yansır.  Bulantılar geçmiştir ama yine progesteronun gevşetici etkisi ile mide içeriği yemek borunuza kaçar ve yanma olabilir. Bu durum reflu olarak tanımlanır. Bu yakınmanın önlenmesi için  ağır gıdalar yerine aşırı tatlı yağlı, acı, ekşi gıdalar yerine hafif gıdaların az miktarda sık öğünlerle alınmasını gece yatma saatinizden en son 2-3 saat önce gıda almanızı öneririz. Bunun yanısıra kim anne adayı yemek sonrası bir süre uzanır. Bu durum da reflu gelişimini hızlandırdığı için yemek sonrası uzanılmaması uygun olacaktır.  Bulantılar geçtiği için beslenmeniz düzelir, enerjiniz artar.  Pek çok kadın gebeliğin bu döneminde kaybettiği cinsel dürtülerine yeniden kavuşur.  Herhangi bir komplikasyon yok ise gebelikte cinsel ilişki yasak değildir.

15. Hafta

Gelişmekte olan bebeğin kafası üzerinde lanugo adı verilen ince ve ipeksi tüyler belirmeye başlar.  Bu ilkel saçlar doğumda kaybolurlar.  İkinci önemli haber ise bebeğinizin parmağını emmeye başlamasıdır.  Ultrason altında bebeğin parmağını ağzına götürüp emdiğini doktorunuz size gösterecektir.  Bu sadece anne karnındaki bir refleksidir.  Her bebek anne karnında parmak emer diye bir kural da yoktur, ama ultrason incelemeleri esnasında sıkça rastladığımız bir durumdur. 

Bu dönemde bebeğin cildi oldukça incedir ve deri altında damarlar görülebilir.

Bu döneme ulaşıldığında karnınız oldukça büyümüştür.  Elinizi karnınıza götürdüğünüzde rahiminizi top gibi hissedebilirsiniz.  Memelerden halk arasında ağız da denilen ve klostrum adı verilen sıvı gelebilir.  Bu normal bir durumdur.

16. Hafta

Bu haftada gözler ve kulaklar bebek doğduğunda bulunacakları son lokalizasyonlarına gelirler.  Göz kırpma gibi basit refleksler gelişmeye başlar. Bağırsaklarda mekonyum adı verilen fetal dışkı birikmeye başlamıştır.  Sinir lifleri onlara özelliklerini veren myelin ismindeki madde ile kaplanmaya başlar.   Dolaşım sistemi tam anlamı ile fonkisyonel olmuştur.  Bebeğin plasentası yaklaşık fetus kadardır.  Göbek kordonu sistemi olgunlaşmaya başlar.  120 gram olan bebek avucunuza sığacak kadar büyümüştür.  Ultrason altında bebeğin hıçkırdığı saptanabilir.  Bu solunumun başlama işaretlerinden biridir.  Bu haftanın diğer bir ilki de bebekteki ışık refleksinin ortaya çıkışıdır. Artık bebeğiniz teorik olarak ışığa tepki verebilir.

Bu hafta her açıdan oldukça önemlidir.  Bir kere anne ve baba adaylarının en çok merak ettikleri konuların başında belki de ilk sırada gelen bebeğin cinsiyeti bu haftada açıklığa kavuşur.  İyi bir ultrason cihazı ve deneyimli bir göz 16. haftada bebeğin cinsiyetini çok büyük bir olasılıkla saptar.

Yine bu haftada Down Sendromu açısından son derece önemli olan üçlü ya da dörtlü tarama testi yapılabilir.  Bu test için ideal zaman aralığı 16-20. haftalardır. Tecrübeli anne adayları bebeğin ilk hareketini bu haftada hissedebilirler.  Ancak hareketin hissedilmemesi anormal bir durum olduğu anlamına gelmez.  İlk gebeliğini yaşayanlarda bu 20 hafta civarında gerçekleşir

17. Hafta

On yedinci haftaya ulaşıldığında bebeğin cilt altındaki yağ depoları yavaş yavaş dolmaya başlar.  Bu bebeğinizin hızlı büyüme evresine girdiğinin belirtisidir.  Büyümeye bağlı olarak sizin de kilo artışınız bir miktar hızlanacaktır.  Bu haftaya kadar 2-4 kilo arasında almış olmanız normaldir.  Bebeğin tüm organ sistemleri fonksiyoneldir.  Ayrıca içinde yüzdüğü amniyon sıvısını akciğerlerine çekmekte ve geri vermektedir.  Bu ilkel solumadır. Bebeğin doğum sonrası normal nefes alıp verişini sağlayacak sistemlerin olgunlaşması için gereklidir. 

Siz de karnınızı elleyerek rahminizin ulaştığı boyutu hissedebilirsiniz.  Bu haftada rahmin tepe noktası yani fundus göbek deliğinin 3-4 parmak altındadır.  Pek çok anne adayı bu haftalarda bebekleri için endişe duyarlar.  Doğumun nasıl olacağı, bebeğin sağlıklı olup olmayacağı endişeleri bu haftalarda yoğunluk kazanır.  Yapılacak olan üçlü/ dörtlü test bu endişeleri biraz giderebilir.

18. Hafta

Yeterli kalsiyum almayı ihmal etmemeniz kemik olgunlaşması için çok önemli.  Anne karnındaki bebeğin uyanık olma ve uyuma periyotları vardır.  Gözlerin üzerinde kaşlar ortaya çıkmaya başlar.  Kız bebeklerde pelvis içinde gelişen yumurtalıklarda ilkel yumurta hücreleri belirir.  Bunlar daha sonra hayatı boyunca sahip olacağı ve menopoza kadar her adet döneminde tüketeceği yumurta hücrelerine dönüşeceklerdir.  Yine kız bebeklerde uterus tamamı ile oluşmuştur.  Erkek bebeklerde ise prostat bezi gelişimini tamamlar.  Cilt altında kahverengi yağ içeren doku meydana gelir.  Deriyi kaplayan ve verniks caseosa adı verilen krem şeklindeki madde izlenebilir.  Plasenta gelişimini tamamlamıştır ve bu haftadan sonra kalınlığı artmaz, sadece çap olarak büyür.

Dışarıdan bakıldığında kişinin gebe olduğu artık çok rahat anlaşılabilir.  Bebek hareketleri çoğu anne adayı tarafından hissedilebilir.  Artmış kan hacmine bağlı olarak çeşitli şikayetler olabilir.  Yine düz kas gevşemelerine bağlı olarak ani tansiyon düşmeleri görülebilir. 

Bebeğinizde Down Sendromu başta olmak üzere genetik hastalıklarla ilgili risk saptanması durumunda kesin tanı için gerekli olan amniyosentez bu haftalarda yapılır. İşlem esnasında anne adayının karın bölgesinden ince bir iğne ile bebeğin içinde bulunduğu rahim boşluğuna girilerek  18-20 ml kadar sıvı örneği alınır.  Testin kesin olmayan FISH sonuçları yaklaşık bir hafta, kesin sonucu ise üç hafta sonra rapor edilir.

19. Hafta

Eğer hala daha gebeliğinizi hafta olarak değil de ay olarak hesaplıyorsanız bu haftadan itibaren beşinci ayınıza girdiğinizi söyleyebilirsiniz. Eski kıyafetlerinizin hemen hemen hiçbirinin üzerinize olmadığını fark edeceksiniz.. Fark edeceğiniz başka bir değişiklik ise memelerinizdeki kahverengi alanın giderek büyümeye başlamasıdır. Areola adı verilen bu bölge memenin yarısını kaplayabilir. Bu normal bir durumdur ve doğumdan sonra on ikinci aya kadar devam edebilir. Yürüyüş hem vücut sağlığınız hem de psikolojik durumunuz için yararlıdır.

Bebeğinizin vücudu krem benzeri bir madde ile çevrilidir. Onun hassas cildini uzun süre suda kalmanın etkilerinden koruyacak olan bu maddenin adı vernix caseosa'dır. Ultrasonda ise bebeğinizin sürekli hareket halinde olduğunu görebilirsiniz. Ancak hareketler henüz dışarıdan elle hissedilebilecek kadar kuvvetli değildir.

20. hafta

Bu haftada doğumdan sonra 5 yaşına kadar devam edecek olan hızlı beyin olgunlaşması başlar.  Bebeğin koku, tat, işitme, görme ve dokunma duyuları iyice aktif olmaya başlar.  Kaşlar ve saçlar iyice belirginleşir.  Fetus sık sık göz kırpar.  Lanugo adı verilen tüyler tüm vücudunu kaplar ancak yoğun olarak yüz ve boyun çevresinde bulunur.  Kalp atımları hızlanır. 

Erkek bebekteki testisler karın boşluğundan torbalara doğru inmeye başlar.  Eğer bebeğiniz bir kız ise yumurtalıklarında tam 6 milyon yumurta hücresi vardır.  Bundan sonra yeni yumurta hücresi gelişmez.  Mevcut olanların ise sayısı giderek azalır ve doğumda yaklaşık 1 milyona iner.  Bebeğin ağırlığı yaklaşık 250-450 gram arasındadır.  Bu haftadan sonra gebeliğin sona ermesi düşük olarak değil erken doğum olarak isimlendirilir.

Bebeğin tüm organlarının ve kalbinin değerlendirildiği ayrıntılı tarama ultrason inceleme ya da başka bir isimle ikinci düzey ultrason için ideal zaman 20. haftadır. Bebeğin hareketleri  artık rahatça hissedilebilir. 

Bu haftada rahmin tepe noktası göbek deliği hizasına kadar büyümüştür.  Bu dönemden sonra 38. haftaya kadar her hafta yaklaşık 1 santimetre yükselir.  38. haftadan sonra ise bebeğin doğum kanalına doğru inmesi nedeni ile rahmin tepe noktası da aşağıya inmeye başlar.  Orta hatta göbek deliği ile kasık arasında siyahlık belirmeye başlar.  Buna linea nigra adı verilir ve doğumdan sonra kaybolur.  Bu haftadan sonra gebelik çatlakları görülebileceğinden önlem almak yararlı olacaktır.

21. Hafta

Bu haftada en önemli olay kalp kasının güçlenmesidir.  Bebeğinizin kalbi, kanı çok daha etkili şekilde

pompalamaya başlamıştır.   Aort(3) Böbrekler (1) ve (2). Sizin dolaşımınızdaki kan miktarındaki artış nedeni ile özellikle tüm gün ayakta olan gebelerde akşamları ayaklarda ve ayak bileklerinde şişmeler olabilir.  Bu tamamen normal bir durumdur.  Gün içinde zaman zaman ayakları hafif yükselterek dinlenmek ve eğer mümkünse 2 saatten fazla ayakta kalmamak duruma yardımcı olabilir.  Bol su içmek bu yakınmaları arttırmaz tam tersine azaltır.  Bu nedenle gün içinde bol bol su içmeyi ihmal etmeyin. İhmal etmemeniz gereken bir başka konu ise artık en azından haftada bir kez tansiyonunuzu ölçtürmenin faydalı olacağıdır.

Karın boşluğu içerisinde büyüyen uterusun diğer organlar ile birlikte diyafram kasını da sıkıştırması sonucu pek çok gebe bu dönemde nefes darlığı ya da çabuk nefes nefese kalma sorunu yaşayabilir.  Bu da gebeliğin normal sonuçlarından birisidir.  Gebelik ilerledikçe bu sıkıntılar artabilir.  Yine daha önce başlamadıysanız bu haftadan itibaren demir desteğine başlamanızda fayda var.  Diyet ile aldığınız demir gebelikte size yeterli gelmeyecektir.  Bu nedenle mutlaka dışarıdan destek almalısınız.

22. Hafta

Bu haftaya ulaştığınızda bebeğinizle konuşabilir, ona bir şeyler okuyabilir ya da şarkı söyleyebilirsiniz. Çünkü artık o sizi duyabilir. Hatta duymakla kalmaz seslere tepki de verebilir.

Bebeğinizde bu gelişmeler olurken siz de artık dengenizi sağlamakta zaman zaman güçlük çektiğinizi fark edebilirsiniz. Karnınızın büyümesine bağlı olarak bel kavisiniz de içeri doğru genişlediğinden vücudunuzun denge merkezi yer değiştirmektedir.

Vücut buna aynı hızda uyum sağlayamadığından dengenizi sağlamakta güçlük yaşayabilirsiniz. Bu nedenle evde yalnızken banyo yapmamanız tavsiye edilir. Yine aynı nedenler ile dengeye dayalı sporlara da ara vermeniz gerekli. Gebelik hormonlarına bağlı olarak parmak eklemlerinize kadar tüm eklemlerinizde gevşemeler olacaktır. Bu size bel ağrısı olarak yansıyabilir. Bu haftalar hem denge sorunları hem de bel ağrıları nedeni ile yüksek topuklu ayakkabılara veda edilmesi gereken dönemlerdir. Gebeliğinizi geri kalan kısmında ortopedik ayakkabılar giymeniz rahatsızlıklarınızı azaltacaktır.

23. Hafta

Bebeğiniz artık tamamen minyatür bir insan görünümündedir. Kulak içinde yer alan minik kemikler tamamen sertleştiği için bebek çok iyi duyabilir. Dudakları iyice belirginleşir, ultrasonografide gülümsemesi fark edilebilir. Boyu 17-18 santimetre kadar olmuştur, kilosu ise 600 gram civarındadır. Gözleri tamamen gelişmiş olmasına rağmen renkli kısmı olan iris daha pigmente değildir, yani göz rengi belli değildir. Pankreas tam olmasa bile insülin salgılamaya başlamıştır.

Sizde ise yavaş ama sürekli bir kilo artışı söz konusudur. Bacak krampları yirmili haftalarını yaşayan gebelerde nadir görülmeyen olaylardır. Kalsiyum ve magnezyum alımı şikayetleri ve krampların sıklığını azaltacaktır. Kramp girdiğinde bacağınızı düz uzatarak eşinizden masaj yapmasını isteyebilirsiniz.

Bir başka güzel olay ise artık bebeğinizin hareketlerini eşinizin de hissedebilecek olmasıdır. Eşiniz elini karnınıza koyduğunda bebeğinizin hareketlerini çok rahat hissedebilir, hatta bu hareketler dışarıdan gözle bile fark edilebilir. Bunun nedeni bebeğin içinde bulunduğu amniyon sıvısının göreceli olarak fazla olmasıdır. Yani bebeğin hareket etmesi için çok geniş bir alan vardır. Hareketler bebeğin motor gelişimi yani kas güçlenmesi için çok önemlidir. Bu haftalarda yapılan ultrason incelemelerinde bebek makat gelişken çok kısa bir süre sonra baş gelişe dönebilir.

24. Hafta

24. hafta gebelik süreci içindeki önemli dönemeçlerden birisidir. Çünkü bu hafta viabilite ( yaşam) sınırı olarak kabul edilir. Ancak fetusun yaşama şansı pratikte her zaman gerçek olmaz. Bunu hayata geçirebilmek için solunum, sindirim, vücut ısısını korumak gibi yaşamsal fonksiyonların çok iyi desteklenmesi ve bebeğin enfeksiyonlardan korunması gereklidir. 24 haftalık bir fetus 650-700 gram ağırlığa ulaşmıştır. hemen bütün organları artık fonksiyonel olarak görev yapabilmektedir.

Sizde ise diş eti kanamaları görülebilir. Gebelik hormonları etkisi ile epulis gravidarum adı verilen diş eti hastalığı görülebilir. Dişinizi fırçalarken ve hatta ağzınızı çalkalarken bile kanamalar olabilir. Diş etleriniz çekilebilir. Hastalığın en ileri formunda dişlerde dökülmeler bildirilmektedir. Bu nedenle eğer benzer yakınmalarınız varsa ihmal etmeden diş hekiminiz ile görüşmelisiniz.

Yine 24. haftada gebeliğe bağlı diyabetin varlığını araştırmak için doktorunuz sizden 50 gramlık glukoz tarama, ya da tercihine göre 75 gramlık glukoz yükleme testi isteyecektir. Bu test 28. haftaya kadar ertelenebilir.

Yine bu haftalarda erken doğumun belirtilerine karşı dikkatli olmayı öğrenmelisiniz. Bunu başarabilmek için de erken doğum hakkında bilgi sahibi olmanız gereklidir. Doktorunuz bu konuda size yardımcı olacaktır.

25. Hafta

Bu haftanın en önemli olayı bebeğinizin tat duyusunun büyük ölçüde gelişmiş olması. Tat duyusu ile birlikte bebeğinizin süt dişleri de gelişiyor. Bebeğin cildi hala daha ince ve kırılgan. Ancak vücudu orantılı bir şekilde doluyor, cilt altı yağ dokuları olgunlaşıyor.

Bu haftalarda yorgunluk hissedebilirsiniz. Bu gebeliğin normal yakınmalarından birisidir. Aynı zamanda gözlerinizin ışığa karşı oldukça duyarlı olduğunu fark edebilirsiniz. Gebeliğe bağlı göz kuruluğu pek çok anne adayının ortak yakınmasıdır. Sorunun üstesinden gelebilmek için yapay gözyaşı preparatları kullanabilirsiniz. Büyüyen rahmin bası yapması ve dolaşımın bozulması nedeni ile bacaklarda ve belde ağrılar olabilir. Bazı gebelerde ise el parmaklarında dahi ağrılar olabilir. Bu gibi durumlarda soğuk tatbiki oldukça yararlı olmaktadır.

26. Hafta

Bebeğinizin akciğerlerinde hava kesecikleri oluşmaya başladı. Doğumdan hava solumayı sağlamak için akciğerler sürfaktan adı verilen bir madde üretirler. Bu madde, minik hava keseciklerinin çeperlerinin birbirine yapışmasına engel olur. Bu sayede her nefes alışında kesecikler hava ile dolar. Bu haftada bebeğinizin akciğerleri sürfaktan üretmeye başladı, ancak miktarları tabii ki yeterli değil. Erken doğum tehdidi yaşayan anne adaylarına yapılan bazı enjeksiyonlar ile bu maddenin yapımı hızlandırılmaya çalışılır. Amaç erken doğum olur ise bebeğin solunum problemi yaşamasını engellemeye çalışmaktır.

Yapılan çalışmalarda 26 haftalık bebeklerin beyin dalgaları incelendiğinde dokunmaya beyin dalgaları ile cevap verdiği saptanmıştır. Ayrıca ilginç bir bulgu da karnınıza kuvvetli bir ışık kaynağı dayadığınızda bebeğin kafasını o yöne çevirmesidir.

Bu haftalarda birden bire ve durup dururken karnınızda bir sertleşme hissedebilirsiniz. Bu, gebe rahimde, normalde görülen ve Braxton-Hicks olarak isimlendirilen kasılmalardır. Erken doğum tehdidinde ise kasılmalar sürekli ve belirli aralıklarla gelir. Düzenli kasılmaları saptamak için eşinizden yardım isteyebilirsiniz. Eşiniz, elinin ayasını uterusunuzun tam tepe noktasına yerleştirerek beklemeli. Bu haftada uterusun tepe noktası göbek deliğinin yaklaşık 5 santimetre yukarısındadır. Eşiniz 20 dakika kadar bu şekilde bekleyerek kasılmaların varlığını ve sıklığını saptayabilir. Bu işlemi kendiniz de yapabilirsiniz, ancak objektif olarak değerlendiremeyebileceğiniz için eşinizden istemenizde yarar var. Kasılmaları siz ağrı olarak hissetmeyebilirsiniz ya da çok hafif adet sancısı şeklinde fark edebilirsiniz. Eğer bunların sıklığı konusunda endişeleriniz varsa hemen doktorunuz ile temasa geçiniz.

27. Hafta

Bu haftaya gelindiğinde bebeğiniz gözünü açıp kapamaya başlıyor. Beyin (1) olgunlaşması hızla devam ediyor ve sese verdiği tepkiler iyice arttı. Boyu 25 santimetreye yaklaştı ve kilosu 1000 gram civarında.

Burun (3), Bilek (4), Dil (5), Kalp (6)

İkinci trimesterın sonu olan 27. haftada solunum ve uyku problemleri yaşayabilirsiniz. Özellikle yattığınız zamanlarda nefes darlığı ortaya çıkabilir. Bu durum bebeğinize herhangi bir zarar vermez ancak siz daha rahat edebilmek için, geceleri yatarken kullandığınız yastık sayısını arttırmalısınız.

Dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta da kan basıncınız. Gerçi doktorunuz her kontrolünüzde tansiyonunuzu ölçüyor ancak siz de 3-4 günde bir bunu tekrarlasanız yararlı olur. Zira halk arasinda gebelik zehirlenmesi olarak da bilinen preeklempsi için riskli döneme girdiniz.

Rutin kontrollerinizde yapılan ultrason incelemelerinde artık bebeğinizi bir bütün olarak göremediğinizi fark etmişsinizdir. Artık bebek bütün olarak değil kısım kısım incelenmekte. Yapılan ölçümler ile kilosu gerçeğe yakın ölçülerde tahmin edilebilir.

Bu hafta ile birlikte gebeliğinizin ikinci trimester'ı sona erdi.

28. Hafta

Üçüncü Trimester

Bu hafta ile birlikte gebeliğin en zor dönemlerinden biri olan üçüncü trimester yani son üç aya girmiş oluyorsunuz. Bu haftada bebeğiniz hızla büyümeye devam edecek ve rahim içini mümkün olduğunca dolduracak. Rahim büyüklüğünüz neredeyse kaburgalarınızın seviyesine ulaştı. Bu haftada bacaklarınızdaki varislerde artış ve şişme fark edebilirsiniz. Yine hemoroid probleminiz varsa bu kötüleşebilir, ya da bacaklarınızda sık sık kramplar yaşayabilirsiniz. Daha önceden yapılmadıysa 28. haftada doktorunuz sizden glukoz yükleme testi isteyecektir. Bu testin amacı gebelikte ortaya çıkan şeker hastalığını yani gestasyonel diabeti araştırmaktır.

Yine bu haftada kan uyuşmazlığınız varsa doktorunuza bunu hatırlatın.

28. haftada dünyaya gelen bebeklerin yaklaşık %90'ı yaşatılmaktadır. Ancak bu bebeklerde yoğun bakım şartlarında solunum desteği gerekmektedir.

Bebeğiniz sürekli uyuma ve uyanma dönemleri geçirmektedir. Zaman zaman gözlerini açıp kapayabilir. Kaşları gelişimini tamamlamıştır. Vücudu yağ depolamaya devam etmektedir. Bu yağlar doğduktan sonra kendi vücut ısısını ayarlamada oldukça önemlidir.

29. Hafta

Bebeğiniz artık kendi vücut ısısını ayarlayabilme yeteneğine sahip. Kemik iliği de sürekli kırmızı kan hücreleri yani alyuvar üretiyor. Gözleri ise hareket etmeye başladılar bile.

29. haftaya gelindiğinde hamileliğinizi artık iyice hissetmeye başladığınız fark edeceksiniz. Bu haftalarda karın cildinizde kaşınmalar hissetmeniz normaldir.

Bunun yanı sıra karın içi basıncındaki ve dolaşım sistemindeki değişikliklerin sonucunda hemoroid (basur) problemi görülebilir. Ayrıca nefes darlığı, midede yanma, bacaklarda kramplar gibi yakınmalar ortaya çıkabilir. Bu yakınmaların hepsi geçici ve tedavi ile üstesinden gelinebilecek şikayetleridir. Yakınmak yerine hamileliğinizin pozitif yönlerini görmeye ve keyfini çıkarmaya çalışın.

30. Hafta

Bebeğinizin cildini kaplayan ve lanugo adı verilen ince tüyler artık yavaş yavaş kaybolmaya başlarken el ve ayak tırnakları yavaş yavaş uzuyor. Kemik iliği kan hücresi üretimini tamamen karaciğerden devraldı. Öte yandan bebek artık etrafının farkına varmaya başlar. rahmin içi anne adayının bulunduğu çevreye bağlı olarak aydınlık ya da karanlık olabilir ve bebek bunun ayrımını yapabilir. Erkek bebeklerde testisler torbaya iniş sürecini tamamlamak üzeredir. Bebeğin ağrılığı doğumda olacağı ağırlığın üçte ikisine ulaşmıştır.

Uyuyamamak ve mide yanmaları sık görülen problemlerdir. Zaman zaman kasıklarınızda bir ağrı ya da kasılma hissedebilirsiniz. Bunlar rahmin gerginliğini sağladığı küçük ve önemsiz kasılmalardır ve Braxton Hicks kontraksiyonları olarak adlandırılırlar.

31. Hafta

Bebeğinizin beyni hızla olgunlaşmasına devam ediyor. Hızla gelişen bir başka bölüm ise bebeğin kemikleri. Bebeğiniz bu haftalarda her zamankinden daha fazla kalsiyuma gereksinim duyuyor. Bu nedenle süt ve süt ürünlerini bolca tüketmeli ve doktorunuz gerek gördüğü taktirde kalsiyum ilaçları kullanmalısınız. Bebeği-nizin göz bebeği ışığa reaksiyon vererek açılıp kapanmaya başlar. El (1)

Büyüyen bebek ve rahim göğsünüzde sıkışmaya neden olabilir ve göğüs ağrısı ortaya çıkabilir. Bebek ile içinde yüzdüğü sıvı arasındaki oran bebek lehine bozulduğu için ona kalan alan daralmıştır. Bu nedenle bebeğinizin hareketlerini daha fazla hissedebilirsiniz. Daha önce fark etmediğiniz küçük hareketler bile sizi rahatsız edebilir.

32. Hafta

Cilt altı yağ dokusu gelişmeye devam ettikçe bebeğinizin rengi kırmızıdan pembeye doğru dönmeye başlar. Bu haftada bebeğinizin hareketlerinin iyice arttığını fark edebilirsiniz. Bebeğin hareketleri iyilik halinin bir göstergesidir bu nedenle hareketleri saymayı öğrenmenizde fayda var. Bu arada bebeğin tırnakları tamamen gelişti ve parmak uçlarına kadar uzadılar bile. Buna karşın bebeğin büyüme hızı azaldı.

Bu haftadan sonra doktorunuz sizi 2 haftada bir görmek isteyebilir. Bu artık doğumun yaklaştığı anlamına da gelir. Erken doğum ile ilgili belirtileri öğrenip takip etmelisiniz. Sindirim sistemi ile ilgili sorunları azar azar ama sık sık yüksek lifli yiyecekler tüketerek ve bol sıvı içerek azaltabilirsiniz.

Bacaklarda kramp çok sık rastlanılan bir bulgudur ve sizin kalsiyum ihtiyacınızın bir belirtisi olabilir. Hamileliğinizin sonuna yaklaşmış olmanız vitamin alımını kesmenizi gerektirmez. Bu vitaminleri doğuma kadar kullanmanız gereklidir.

Bu haftadan başlayarak yasal olarak doğum öncesi iznine ayrılabilirsiniz.

33. Hafta

Son haftalara hızla yaklaştıkça bebeğinizin beyninde oluşmuş olan ve nöron adı verilen milyarlarca sinir hücresi de onun rahim içi yaşantısında etrafındakileri öğrenmesine yardımcı olur. Bebeğiniz duyabilir, hissedebilir ve görebilir. Bu haftalarda bebeğinizin baş çapı eskiye oranla daha hızlı büyümeye başlar.

Bebeğinizin göz bebekleri tıpkı sizinkiler gibi ışıkta küçülüp karanlıkta büyüme yeteneğini kazanmıştır. Bebeğiniz bu sayede bulanık olarak görebilir.

Yenidoğanlar gibi bebeğiniz zamanının büyük bir kısmını uyuyarak geçirir.

Bebeğinizin akciğerleri artık gelişimi ve olgunlaşmasını neredeyse tamamlamıştır. Koruma ve doğum sonrası vücut sıcaklığını koruma görevi yapan cilt altı yağ dokusu kalınlaşmaya devam etmektedir. Bebekler hamileliğin son dönemlerinde hızlı kilo alırlar.

Bebeğiniz artık yavaş yavaş doğum pozisyonunu almaktadır.

Sonlara yaklaştıkça siz de daha hızlı kilo aldığınız fark edebilirsiniz. Ellerde ve ayaklarda hafif ödem olması normaldir ancak şiddetli baş ağrılarınız varsa, çakan ışıklar ya da noktacıklar görüyorsanız, vücuttaki ödemde ani bir artış varsa, karın ağrısı, bulantı ve kusmanız oluyor ise preeklempsi açısından dikkatli olmalı ve mutlaka zaman kaybetmeden doktorunuzla görüşmelisiniz.

Eğer bebeğiniz çok iriyse ya da ikiz ya da üçüz bebek bekliyorsanız karnınızın içindeki aşırı şişlik nedeniyle midenize olan bası ve rahatsızlık hissi nedeniyle iştahınızda azalma olabilir.

Bebeğinizin diz ve dirsek vurmalarını ayırt edebilirsiniz. Zaman zaman içerde bebeğin hopladığını hissettiğinizde telaşlanmayın. Bu bebeğinizin hıçkırmalarıdır ve tamamen normal bir durumdur.

34. Hafta

Bebeğinizin akciğerlerinde büyük bir olasılıkla artık surfaktan adı verilen madde vardır. Surfaktan, akciğerlerde havalanmayı sağlayan alveollerin içindeki havayı boşalttıktan sonra duvarlarının birbirine yapışmasını önleyen maddedir. Zamanından çok önce doğan bebeklerde yoğun bakımda surfaktan dışarıdan verilir. Bebeğinizin akciğerlerinde surfaktan olması doğum durumunda solunum problemi yaşama olasılığının çok azaldığı anlamına gelir.

Bebeğinizin ağrılığı 2 kilo civarındadır. Boyu ise yaklaşık 42 santimetredir. Ayak Parmakları (1), Topuk (2)

Bebeğinizin böbrek üstü bezlerinden (adrenal) salgılanan hormonlar sizde süt üretimini başlatabilir.

Bebeğinizin bağışıklık sistemi gelişmektedir, basit ve hafif enfeksiyonlarla mücadele edebilecek yeteneği kazanmıştır.

Bu haftalarda halsizlik ve yorgunluk pek çok hamile kadının en önemli şikayetlerinden birisidir. Uyuma güçlükleri, kilo artışı ve buna bağlı olarak hareket yeteneğinde azalma sorun yaşamanıza neden olacaktır.

Bu dönemde cinsel isteksizlik yaşayabilirsiniz. Herhangi bir zararının olduğu gösterilmemiş olsa da eğer istemiyorsanız eşinizi anlayışlı olmak konusunda ikna etmelisiniz.

Bu haftalarda yaşanan bir başka sorun da doğum ve doğuma ait konularla ilgili endişelerdir. Eşinizin ve doktorunuzun yaklaşımı son derece önemlidir.

Dünyada her gün binlerce kadının doğum yaptığını ve bunların sadece çok az bir kısmının sorun yaşadığını aklınızdan çıkarmamaya çalışın. Siz bu yazıyı okurken bile binden fazla bebek ilk çığlıklarını attı.

35. Hafta

Bu haftadan sonra artık erken doğum sancılarınız başlasa bile doktorunuz durdurmaya çalışmayacaktır. Bebeğiniz doğum sonrası genelde sorunsuz ya da az bir bakım ile yaşamını kolaylıkla devam ettirebilir ve ağırlığı 2000 gramın üzerindedir. Mide (1), Safra Kesesi (2), Bağırsak (3)

Bebeğinizin yağ depolaması devam ediyor. Bu haftada kol ve bacaklarda yağ tutulumu başlıyor. Tüm organ sistemleri gelişim ve olgunlaşmasını tamamladı. Artık son rötuşlar yapılıyor. Artık içinde yüzdüğü suya oranla rahim içinde daha fazla yer kaplamaya başladığından hareketleri de çok kolay olmayacaktır.

Doktorunuz bu haftadan itibaren her kontrolde sizi muayene ederek rahim ağzınızın durumunu, açıklık olup olmadığını incelemek isteyebilir. Bu haftalara geldiğinizde uykusuzluk probleminiz artış gösterebilir. Uykusuzluğun bir nedeni de bebeğin yavaş yavaş aşağı inmesi nedeniyle mesaneye bası yapması ve sık aralıklarla tuvalete gitme gereksinimi duymanız olabilir. Gece yatmadan önce sıvı alımınızı kısıtlamanız bu konuda size yardımcı olabilir.

36. Hafta

Doğuma sadece 4 hafta kaldı. Bebek ise hemen hemen hazırlandı. Her an doğum kanalına girebilir. Bu haftada yağ birikimi diz ve dirseklerde hızlanıyor. Bebeğinizin diş etleri de olgunlaşmasını tamamladı ve artık sert.

Hamileliğinizin başında ultrasonda gördüğünüz o ufacık canlı artık tam anlamıyla yaklaşık 2.750 gram ağırlığında bir bebek.

Bu haftada bebeğiniz genelde son duruş pozisyonunu almıştır ve artık dönmesi çok nadir olarak görülür.

Bu haftadan sonra doktorunuz sizi her hafta görmek ve sizin ve bebeğinizin durumunu değerlendirmek isteyebilir. Bu haftalarda kilo artışınız (hem bebeğin hem de sizin) çok hızlı olabilir. Doktorunuz vajinadan kültür alarak grup B Streptokok enfeksiyonu taşıyıp taşımadığınızı incelemek isteyebilir.

Bu haftalarda karnınızın üst kısmında bir boşluk ve rahatlama hissedebilirsiniz. Bu bebeğinizin doğum kanalına doğru indiğini belirtir ve angajman olarak adlandırılır. Midenizdeki bası ortadan kalkacağı için iştahınız yeniden açılabilir. Benzer şekilde akciğerlerinizdeki baskı da olmayacağından soluk alıp vermeniz kolaylaşır. İdrara çıkma sıklığınız angajman sonrası tıpkı hamileliğinizin ilk başlarındaki gibi iyice artacaktır.

Bebeğinizin hareketleri dışarıdan rahatlıkla izlenebilir. Zaman zaman karnınızın bir bölgesinde aniden bir yükselti fark edebilirsiniz. Bebeğinizin hareketleri özelikle göğüs kafesinizin altında size acı verebilir, canınızı yakabilir.

37. Hafta

37. haftayı tamamladığınızda bebeğiniz ve hamileliğiniz miadını doldurmuş olarak kabul edilir. Ancak büyümesi daha durmamıştır. Vücudu yağ depolamaya devam eder ve günde yaklaşık 15 - 30 gram kadar alırlar. Genelde erkek bebekler kız bebeklerden daha fazla yağ depolarlar ve bu nedenle daha ağır doğarlar.

Bebeğiniz artık yeterli koordinasyonu sağlayacak kapasitededir ve elleri ile cisimleri rahatlıkla kavrayabilir.

Eğer karnınıza çok kuvvetli bir ışık kaynağı dayarsanız yüzünü o tarafa doğru çevirecektir.

Rahim içinde soluk alıp verme hareketleri yapar ve bunların ultrasonda izlenmesi bebeğinizin iyi durumda olduğunun göstergesidir. Amniyon sıvısına göre hacmi çok arttığından hareket etmesi zorlaşır ve bebek hareketlerinde azalma fark edebilirsiniz. Kalp (3), Aort (2), Atar Damar (1)

Bu haftaya kadar rahim ağzı ve onu rahim içine bağlayan kanal sümüğümsü bir tıkaç tarafından doldurulmaktaydı. Bu mukus tıkacın amacı rahminizin içini ve bebeğinizi vajinadan gelebilecek mikrop ve enfeksiyonlara karşı korumaktır. Bu mukus tıkacın vajinanızdan gelmesi doğumun belirtilerinden biridir ve halk arasında "nişan gelmesi" olarak adlandırılır. Nişan doğumdan birkaç hafta önce gelebileceği gibi sadece bir kaç saat önce de gelebilir. Nişanı genelde kanlı sümüğümsü bir akıntı şeklinde hissedersiniz.

38. Hafta

Bu haftada bebeğinizin kafa çevresi ile karın çevresi yaklaşık olarak birbirine eşittir. Yağ birikimi giderek yavaşladığından kilo alımı da yavaşlar. Aynı şekilde siz de daha az kilo almaya başlarsınız.

Yanakları ve emme kasları tamamen geliştiğinden ve bebeğiniz sürekli içinde yüzdüğü amniyon sıvısını yutar. Bu sıvı ile birlikte sinirim sisteminden, cildinden dökülen hücreler ile tüyler bağırsak içeriğini yani dışkısını oluşturur. Bu dışkıya "mekonyum" adı verilir. Mekonyum koyu yeşil-siyah renkli bir maddedir ve bebek herhangi bir nedenle sıkıntıya girdiğinde ilk olarak kakasını yapar.

Zaman zaman bacaklarınızda elektrik çarpmasına benzer yakınmalar olabilir. Bunun nedeni bebeğiniz hareket ederken ve pelvis içinde yerleşirken rahmin etrafındaki sinirlere dokunmasıdır.

Eşiniz doğuma girmek istemiyorsa onu size eşlik etmesi için ikna etmeye çalışmalısınız. Kadınların çoğu doğum sırasında eşleri yanlarında olduğunda kendilerini çok daha rahat hissederler.

39. Hafta

Son haftaya girildiğinde oksijen ve besin maddelerini bebeğinize taşıyan göbek kordonunun uzunluğu yaklaşık 50 cm kalınlığı ise 1.3 santimetre civarındadır.

Bebeğinizin ağırlığı 3000 gramın üzerindedir ve rahmin büyük bir kısmını doldurmaktadır.

Bebeğinizin cildini kaplayan ve verniks adı verilen kremsi madde ortadan kaybolmaya başlar. Benzer şekilde lanugo adı verilen tüyler de büyük ölçüde dökülmüştür.

Sizden geçen antikorlar bebeğinizin doğum sonrası en az 6 ay süreyle enfeksiyonlara karşı mücadelesinde yardımcı olacaktır.

Son haftada amniyon zarı her an açılabilir ve sularınız gelebilir. Bazen bardaktan boşalırcasına hızlı ve fazla miktarda olan bu olay bazen de çok yavaş olabilir. Hatta kendinizi idrar kaçırırmış gibi hissedebilirsiniz. Miktarı ne olursa olsun sularınızın geldiğini düşünüyorsanız zaman kaybetmeden doktorunuzu aramalı ya da hastaneye gitmelisiniz.

Vücudunuzun denge merkezi iyice değiştiğinden dengenizi sağlamakta güçlük yaşayabilirsiniz.

40. Hafta

Sizden salgılanan hormonların bebeğinizin dolaşımında da bulunması nedeniyle erkeklerde testisler, kızlarda da labiumlar normalden daha büyük görünecektir. Hatta doğum sonrası memelerinden süt dahi gelebilir. Bu hem kız hem de erkek bebeklerde rastlanabilen bir durumdur ve bir kaç gün içinde kendiliğinden kaybolur.

Bu hafta size çok uzun gelebilir. Sabırlı olmaya çalışmalısınız. Siz herhangi bir ağrı hissetmeseniz bile rahim ağzınız yavaş yavaş açılmaya başlamış olabilir. Normal sancıların başlaması ile rahim ağzındaki açıklık ve incelme de artmaya başlar. Açıklık 10 santimetre olduğunda doğumun ilk evresi tamamlanmıştır. Daha sonra ikinci evre yaşanır ve bebeğiniz dünyaya ve size merhaba der. Vajinal doğumda kafa doğduktan hemen sonra doktorunuz bebeğinizin ağzını siler ve ilk ağlaması odada yankılanmaya başlar. Bu aşamada daha göbek kordonu kesilmeden bebeğinizin kucağınıza verilmesi ilk temasın daha sıcak yaşanmasını sağlar...