Adenomyozis

Adenomyozis endometriozis hastalığının rahim kas tabakasını tutması ile ortaya çıkar. Adenomyozis rahim iç boşluğunu döşeyen endometrial hücrelerin rahim kas tabakasına gömülerek büyümesidir.   Rahim iç boşluğuna komşu olan iç kas tabakasının tutulmasına internal adenomyozis denirken kas tabakasının dış kısmının tutulmasına eksternal adenomyozis denir.  Eksternal adenomyozisin endometriozisin derin lezyonlarının dışarıdan kas tabakasına gömülmesi ile oluştuğu düşünülmektedir.  Rahmin tamamının adenomyozis ile tutulduğu durumlara ise diffüz adenomyozis denir.

Ultrasonda rahim ön duvarını tutan adenomyozis

Ultrasonda diffüz adenomyozis

Posterior fokal adenomyozis (adenomyoma)

Doppler ultrasonda adenomyozis ile uyumlu artmış damarlanma

3 Boyutlu ultrasonda alt segmentte myom ve üzerinde adenomyozis

Rahim filminde adenomyozis ile uyumlu rahim boşluğundaki düzensizlikler

3 Boyutlu ultrasonda internal adenomyozis ile uyumlu fundal lezyon

MR görüntülemede diffüz adenomyozis

Rahim filminde boğa boynuzu görüntüsü adenomyozis düşündürmelidir

Adenomyozis, ağrılı adet olma, adet kanamalarının aşırı olması, gebe kalamama, erken düşük yapma, anormal plasentasyon ve tekrarlayan tup bebek başarısızlıklarından sorumlu olabilir.   Bazı durumlarda adenomyozis hiçbir belirti vermez ve rutin muayene sırasında saptanır.  Şiddetli adet kanaması olan adolesanlarda da varlığı araştırılmalıdır. 

Adenomyozis nedeni açıklanamayan düşüklerin ve tüp bebek başarısızlıklarının en önemli nedenlerinden biridir.  Çoğu zaman gözden kaçar ve tanı geç konur. 

Ailesini tamamlamış olan kadınlarda rahim içine hormonlu spiral yerleştirilmesi, radyolojik embolizasyon, radyofrekans ultrason veya rahmin alınması tedavi seçenekleri arasındadır.  Gebelik isteyen kadınlarda ise tedavisi daha karışıktır.  Adenomyozisin yaygınlığı gebelik şansını cok düşürebilmekte ve hatta diffüz adenomyozis olgularında yok edebilmektedir.  Tedavi seçenekleri arasında en öne çıkanı tüp bebek yapılması olur.  Ancak burada da embryo transferi yapılmadan önce adenomyozis lezyonlarının baskılanması (3-6 ay hormonlu spiral kullanımı, progestin tedavisi, aromataz inhibitörleri veya GnRH analogları gibi) gerekir.  Bu tür tedavilerin tüp bebek başarısını artırabileceğine dair çok sağlam olmasa da kanıtlar vardır. 

Gebelik isteyen kadınlarda nadiren adenomyozis lezyonlarının laparoskopi veya açık cerrahi ile küçültülmesi fayda sağlayabilir.  Adenomyozis cerrahisin yarar ve potansiyel zararları hastalarla derinlemesine tartışılmalıdır.

Adenomyozisi olan kadınlarda histeroskopinin de özel bir yeri vardır ve son yıllarda kullanımında artma olmuştur.  Histeroskopi ile rahim iç tabakasını etkilemiş olan lezyonlar görülebilir ve yok edilebilir.  Ancak bu tedavilerin etkinliği iyi tasarlanmış çalışmalarda gösterilmemiştir.  Rahim iç tabakasını yani endometriumu tutan yaygın adenomyozis varlığında ie gebelik şansı nerdeyse yok gibidir.